پروردگارا حمد مخصوص تو است و تنها به تو شكایت می‌آوریم، خدایا تو یكتای قدیم و آخرِ دائم هستی، و پروردگار آفریننده، جزا دهنده‌ی روز قیامتی (كه هیچ عملی را از خیر و شر وامگذاری)، آنچه خواهی بی‌چون چرا انجام می‌دهی، و به هر كه خواهی بدون منت می‌بخشی،‌و هر چه را بخواهی بدون این كه ستم كرده باشی منع می‌كنی، و روزگار را بین مردم می‌گردانی، و آنها در پی یكدیگر احوال گوناگون می‌یابند، از تو می‌خواهم ای صاحب جلال و كرامت و عزّتی كه جوینده‌ای برایش نیست، و از تو می‌خواهم ای الله و از تو می‌خواهم ای مهربان از تو می‌خواهم كه بر محمد و آل محمد درود فرستی و اینكه فرج آل محمد را زودتر رسانی، و گشایش أمر ما را با فرج آنان تعجیل فرمایی و روزه‌ام را بپذیری، و از تو مسئلت دارم بهترین چیزی را كه از تو امیدوارم، و به تو پناه می‌برم از بدترین چیزی كه از آن بر حذرم، اگر تو خوار كنی پس، از برپا نمودن حجت و دلیل است، و اگر حفظ فرمایی پس به جهت تمام نمودن نعمت می‌باشد، ای یاور محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ روز حنین و یاور و تأیید كننده‌اش در روز بدر و خیبر و جاهایی كه در آنها پیغمبرت را یاری كردی ـ بر او و آل او سلام باد ـ ای نابود كننده‌ی ستمگران و ای حفظ كننده‌ی پیغمبران و از تو می‌خواهم و تو را سوگند به حق یس و قرآن حكیم، و به حق طه و سایر (آیات) قرآن عظیم این كه بر محمد و آل محمد درود فرستی،‌و مرا از گناهان و خطاها مصون داری، و در این ماه بزرگ تأیید بیشتری به من بیفزایی كه به آن اضطرابم را آرام سازی و كاستی‌هایم را جبران نمایی، خداوندا من به (قدرت) تو بر گلوی دشمنانم می‌زنم، برای خودم جز تو نمی‌یابم، اینك منم در پیشگاه تو پس آن چه می‌خواهی با من كن كه جز آنچه تو بر من نوشته‌ای به من نرسد، تو مرا بسنده‌ای و بهترین وكیل هستی.

روز هشتم ماه رمضان

اهتمام به آن از دعایی كه در اقبال روایت شده به دست می‌آید و دعا این است: «اللهم إنی لا أجد من أعمالی عملاً أعتمد علیه و أتقرب به إلیك أفضل من ولایتك و ولایه رسولك و آل رسولك الطیبین صلواتك علیه و علیهم أجمعین اللهم انّی اتقرّب إلیك بمحمد و آل محمد و أتوجه بهم إلیك فاجعلنی عندك یا إلهی بك و بهم وجیهاً فی الدنیا و الآخره و من المقربین فانّی قد رضیت بذلك منك تحفه و كرامه فانه لا تحفه و لا كرامه أفضل من رضوانك و التّنعّم فی دارك مع اولیائك و أهل طاعتك اللهم اكرمنی بولایتك و احشرنی فی زمره أهل ولایتك اللهم اجعلنی فی ودایعك التی لا تضیع و لا تردّنی خائبا بحقّك و حقّ من أوجبت حقّه علیك و أسئلك أن تصلی علی محمد و آل محمد و تعجّل فرج آل محمد و فرجی معهم و فرج كل مؤمن و مؤمنه برحمتك یا أرحم الراحمین»[1]؛ بار خدایا من از كارهایم عملی كه بر آن تكیه كنم و به وسیله‌ی آن به سوی تو تقرب جویم نمی‌یابم كه از ولایت تو و ولایت (دوستی و پیروی) فرستاده‌ات و خاندان پاك فرستاده‌ات ـ كه درود تو بر او و آنان باد ـ بهتر باشد، خدایا من به درگاه تو به محمد و آل محمد تقرب می‌جویم و به آنها به سوی تو روی می‌آورم پس مرا نزد خود ای خدای من به حق خودت و به حق آنها در دنیا و آخرت با قدر و منزلت قرار ده و از نزدیكان درگاهت به شمار آور، كه به درستی من راضیم كه آن را از تو هدیه و گرامی داشتی بگیرم، چون كه هیچ تحفه و گرامی داشتی بهتر از رضا و خشنودی تو و برخورداری از نعمت‌ها در سرای (ابدی) تو با دوستان و اهل اطاعتت نیست. خداوندا مرا به ولایت خویش گرامی بدار، و در شمار اهل ولایتت محشور گردان. خدایا مرا در بین سپرده‌های خودت كه گم نمی‌شوند قرار ده و مرا نا امید بر مگردان به حق خودت و حق هر آن كه حقش را بر خودت واجب دانسته‌ای، و از تو می‌خواهم كه بر محمد و آل محمد درود فرستی و فرج آل محمد را زودتر برسانی و گشایش كار مرا با آنها تعجیل فرمایی، و نیز فرج هر مؤمن و مؤمنه را زودتر بیاوری، به مهربانیت ای مهربان‌ترین مهربانان.

شب دوازهم ماه رمضان

و شاهد بر اهتمام به آن دعایی است كه در كتاب مزبور یاد شده كه: «اللهم إنی أسئلك بمعاقد العزّ من عرشك و منتهی الرحمه من كتابك و باسمك الأعظم و كلماتك التّامّه الّتی لا یجاوز هنّ برّ ولا فاجر فانّك لا تبید و لا تنفد أن تصلی علی محمد و آل محمد و تقبّل منّی و من جمیع المؤمنین و المؤمنات صیام شهر رمضان و قیامه و تفكّ رقابنا من النار، اللهم صل علی محمد و آل محمد و اجعل قلبی بارّا و عملی سارّا و رزقی دارّاً و حوض نبیك علیه و آله السلام لی قرارا و مستقرا و تعجّل فرج آل محمد فی عافیه یا أرحم الراحمین»[2]؛ خدایا من از تو درخواست می‌كنم به پایگاه‌های عزت از عرش تو، و اوج رحمت از كتاب تو، و به اسم أعظم تو، و كلمات تمام یافته‌ات كه هیچ نیك و بدی از حوزه‌ی آنها بیرون نیست، كه به درستی تو را نیستی و پایانی نمی‌باشد، این كه بر محمد وآل محمد درود فرستی، و از من و تمام مردان و زنان با ایمان روزه‌ی ماه رمضان و شب زنده‌داری‌های آن را بپذیری، و ما را از آتش دوزخ برهانی، خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست و دل مرا نیك و كارم را خشنود كننده و روزیم را پیوسته و فراخ گردان، و حوض پیغمبرت ـ كه بر او و خاندانش سلام باد ـ را قرارگاه من ساز و در كنار آن مرا مستقر فرمای و گشایش امر آل محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را با عافیت زودتر برسان ای مهربانترین مهربانان.

روز سیزدهم ماه رمضان

دعای آن چنین است: «اللهم انّی ادینك بطاعتك و ولایتك و ولایه محمد نبیك صلی الله علیه و آله و سلم و ولایه امیر المؤمنین علیه السلام حبیب نبیّك و ولایه الحسن و الحسین سبطی نبیك و سیّدی شباب اهل جنّتك و ادینك یا رب بولایه علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و سیدی و مولای صاحب الزمان ادینك یا رب بطاعتهم و ولایتهم و بالتسلیم بما فضّلتهم راضیاً غیر منكر و لا مستكبر (متكبّر) علی (معنی) ما انزلت فی كتابك اللهم صل علی محمد و آل محمد و ادفع عن ولیك و خلیفتك و لسانك و القائم بقسطك و المعظم لحرمتك و المعبّر عنك و الناطق بحكمك و عینك الناظره و اذنك السامعه و شاهد عبادك و حجّتك علی خلقك و المجاهد فی سبیلك و المجتهد فی طاعتك و اجعله فی ودیعتك التی لا تضیع و أیّده بجندك الغالب و أعنه و اعن عنه و اجعلنی و والدیّ و ما ولدا و ولدی من الذین ینصرونه و ینتصرون به فی الدنیا و الآخره اشعب به صدعنا و ارتق به فتقنا اللهم امت به الجور و دمدم بمن نصب له و اقصم رئوس الضلاله حتی لا تدع علی الارض منهم دیّاراً؛ بارالها من تو را دینداری می‌كنم با اطاعتت و ولایتت و ولایت محمد پیامبرت ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ولایت امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ دوست پیامبرت و ولایت حسن و حسین دو نواده‌ی پیامبرت و دو آقای جوانان اهل بهشتت، و تو را دینداری می‌كنم ای پروردگار به ولایت علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و آقا و مولایم صاحب الزمان، دینداریت می‌كنم ای پروردگار به اطاعت و ولایت ایشان و تسلیم بودن به آنچه آنان را برتری داده‌ای با خشنودی بدون این كه منكر باشم یا تكبر ورزم، به همان گونه كه در كتابت نازل فرموده‌ای. بارالها بر محمد و آل محمد درود فرست و از ولی و خلیفه و زبان گویایت و بپا خاسته (برای اجرای) دادگریت و تعظیم كننده‌ی حرمتت و بازگو كننده‌ی از سوی تو، گوینده‌ی حكم تو و چشم بیننده و گوش شنونده‌ی تو و گواه بندگانت و حجت تو بر خلقت و جهادگر در راهت و تلاشگر در طاعتت هر گونه بلا را دفع كن و او را در امانت گم ناشدنی خویش قرار ده و به سپاهیان پیروزت تأیید فرمای و او را یاری نموده و از او حمایت كن و مرا و والدینم و آنچه متولد كرده‌‌اند و فرزندانم را از كسانی قرار ده كه او را یاری می‌كنند، و به او یاری می‌گیرند در دنیا و آخرت، پراكندگیمان را به او فراهم آور، و جدایی‌های ما را به او منسجم گردان، ای خدا به (ظهور) او ستم را بمیران، و هر كس با او بستیزد نابودش ساز، و سران گمراهی را پشت بشكن تا این كه احدی از آنها را روی زمین به جای نگذرای.

روز هیجدهم و شب نوزدهم از همان ماه

و اهتمام به این دعا در آن مواقع از ملاحظه‌ی دعاهای وارد شده‌ی منقول در اقبال به دست می‌آید، و خداوند در هر حال یاری كننده است.

روز بیست و یكم همان ماه

به ویژه پس از انجام نماز صبح، و بر این معنی دلالت می‌كند آنچه سید أجل علی بن طاووس در كتاب اقبال به سند خود از حمّاد بن عثمان آورده كه گفت: شب بیست و یكم ماه رمضان بر حضرت ابی عبدالله (امام صادق ـ علیه السلام ـ ) وارد شدم، آن حضرت به من فرمود: ای حمّاد غسل كرده‌ای؟ عرض كردم: آری فدایت شوم، پس حصیری خواست سپس فرمود: نزدیك من بیا و نماز بگزار، و پیوسته نماز می‌خواند و من در كنارش نماز می‌گزاردم تا این كه از همه‌ی نمازهایمان فراغت یافتیم، آن گاه به دعا كردن پرداخت و من بر دعایش آمین می‌گفتم تا این كه سپیده دم فرا رسید. پس آن جناب اذان و اقامه گفت و بعضی از غلامان خود را فرا خواند، ما پشت سرش قرار گرفتیم، جلو ایستاد و نماز صبح را به جای آورد، در ركعت اول سوره فاتحه الكتاب و انا انزلناه فی لیله القدر، و در ركعت دوم فاتحه الكتاب و قل هو الله احد را قرائت كرد.

پی نوشتها :

[1] اقبال الاعمال، ص133.
[2] . اقبال الاعمال، ص141.

ره توشه مهدي ياوران، ص255