ای نــفــس اگــر بــه دیــده ی تــحــقـیـق بـنـگـری

درویـــشــی اخــتــیــار کــنــی بــر تــوانــگــری

ای پـــادشـــاه شــهــر چــو وقــتــت فــرا رســد

تــــو نــــیـــز بـــا گـــدای مـــحـــلـــت بـــرابـــری

گــر پــنــج نــوبــتــت بــه در قــصــر مــی‌زنــنـد

نــوبــت بــه دیــگــری بــگــذاری و بــگـذری

دنــیــا زنـیـسـت عـشـوه‌ده و دلـسـتـان ولـیـک

بــا کــس بــه ســر هــمـی نـبـرد عـهـد شـوهـری

آهــســتــه رو کــه بــر ســر بـسـیـار مـردمـسـت

ایــن جــرم خــاک را کــه تـو امـروز بـر سـری

آبــســتــنـی کـه ایـن هـمـه فـرزنـد زاد و کـشـت

دیــگــر کــه چــشــم دارد ازو مـهـر مـادری؟

ایــن غــول روی بــســتــه ی کــوتـه نـظـر فـریـب

دل مـــی‌بـــرد بــه غــالــیــه انــدوده چــادری

هــاروت را کــه خـلـق جـهـان سـحـر ازو بـرنـد

در چــه فــکــنــد غـمـزه ی خـوبـان بـه سـاحـری

مـردی گـمـان مبر که به پنجه است و زور کتف

بـــا نـــفــس اگــر بــرآیــی دانــم کــه شــاطــری

بــا شــیــر مــردیــت سـگ ابـلـیـس صـیـد کـرد

ای بـــی‌هــنــر بــمــیــر کــه از گــربــه کــمــتــری

هــشــدار تــا نــیــفــکــنــدت پــیــروی نــفــس

در ورطـــه‌ای کـــه ســـود نـــدارد شـــنــاوری

ســـر در ســـر هـــوا و هـــوس کـــرده‌ای و نــاز

در کـــار آخــرت کــنــی انــدیــشــه ســرســری

دنــیــا بـه دیـن خـریـدنـت از بـی‌بـصـارتـیـسـت

ای بــدمــعــامــلــت بــه هــمـه هـیـچ مـی‌خـری

تــا جــان مــعــرفــت نـکـنـد زنـده شـخـص را

نـــزدیـــک عـــارفـــان حـــیـــوانــی مــحــقــری

بــس آدمـی کـه دیـو بـه زشـتـی غـلـام اوسـت

ور صـــورتـــش نـــمـــایـــد زیـــبـــاتــر از پــری

گــر قــدر خــود بــدانــی قــدرت فــزون شــود

نــیــکــونــهــاد بــاش کــه پــاکــیــزه پــیـکـری

چـــنـــدت نـــیـــاز و آز دوانــد بــه بــر و بــحــر

دریــاب وقــت خــویــش کــه دریـای گـوهـری

پـیـداسـت قـطـره‌ای کـه بـه قـیـمـت کـجـا رسد

لـــیـــکـــن چـــو پـــرورش بــودت دانــه ی دری

گــر کــیــمــیــای دولــت جــاویــدت آرزوسـت

بــشــنــاس قــدر خـویـش کـه گـوگـرد احـمـری

ای مــرغ پــای‌بــســتــه بــه دام هــوای نـفـس

کـــی بـــر هـــوای عــالــم روحــانــیــان پــری؟

بـــاز ســـپـــیـــد روضــه ی انــســی چــه فــایــده

کــانــدر طــلــب چــو بــال بــریــده کــبــوتـری

چــون بـوم بـدخـبـر مـفـکـن سـایـه بـر خـراب

در اوج ســدره کــوش کــه فــرخـنـده طـایـری

آن راه دوزخـــســـت کـــه ابـــلــیــس مــی‌رود

بــــیــــدار بــــاش تــــا پـــی او راه نـــســـپـــری

در صــحــبــت رفــیــق بــدآمــوز هــمــچــنــان

کــانــدر کــمــنــد دشــمــن آهـخـتـه خـنـجـری

راهـــی بـــه ســـوی عــاقــبــت خــیــر مــی‌رود

راهــی بــه ســؤ عــاقــبــت اکــنــون مــخــیــری

گــوشــت حــدیــث مـی‌شـنـود، هـوش بـی‌خـبـر

در حـلـقـه‌ای بـه صـورت و چون حلقه بر دری

دعـوی مـکـن کـه بـرتـرم از دیـگران به علم

چــون کــبــر کــردی از هــمـه دونـان فـروتـری

از مـــن بـــگـــوی عـــالــم تــفــســیــرگــوی را

گــر در عــمــل نــکــوشــی نــادان مــفــســری

بـــار درخـــت عــلــم نــدانــم مــگــر عــمــل

بــا عــلــم اگــر عــمــل نــکــنـی شـاخ بـی‌بـری

عـــلــم آدمــیــتــســت و جــوانــمــردی و ادب

ورنـــی ددی، بـــه صــورت انــســان مــصــوری

از صــد یــکـی بـه جـای نـیـاورده شـرط عـلـم

وز حـــب جـــاه در طــلــب عــلــم دیــگــری

هــر عــلــم را کــه کــار نــبــنــدی چـه فـایـده

چــشــم از بــرای آن بــود آخــر کــه بــنـگـری

امــروزه غــره‌ای بـه فـصـاحـت کـه در حـدیـث

هـــر نـــکـــتـــه را هـــزار دلـــایـــل بــیــاوری

فــردا فــصــیــح بــاشــی در مــوقــف حــســاب

گــر عــلــتــی بــگــویــی و عــذری بـگـسـتـری

ور صـــد هـــزار عـــذر بـــخـــواهـــی گـــنــاه را

مـــر شـــوی کـــرده را نــبــود زیــب دخــتــری

مـردان بـه سـعـی و رنـج بـه جـایـی رسـیـده‌انـد

تـــو بــی‌هــنــر کــجــا رســی از نــفــس‌پــروری

تــرک هــواســت، کــشــتــی دریــای مــعـرفـت

عــارف بــه ذات شــو نــه بــه دلــق قــلـنـدری

در کـم ز خـویـشـتـن بـه حـقـارت نـگـه مـکن

گـــر بــهــتــری بــه مــال، بــه گــوهــر بــرابــری

ور بــی‌هــنــر بــه مــال کــنــی کـبـر بـر حـکـیـم

کـــون خـــرت شـــمـــارد اگــر گــاو عــنــبــری

فــرمــانــبــر خــدای و نــگــهــبـان خـلـق بـاش

ایــن هــر دو قــرن اگـر بـگـرفـتـی سـکـنـدری

عــمـری کـه مـی‌رود بـه هـمـه حـال جـهـد کـن

تــا در رضــای خــالــق بــیــچـون بـه سـر بـری

مــرگ آنــک اژدهــای دمــانــســت پــیــچ پـیـچ

فــارغ نــشــســتــه‌ای بــه فــراخــای کـام دل

بـــاری ز تـــنـــگـــنـــای لـــحـــد یـــاد نـــاوری

بـــاری گـــرت بـــه گـــور عــزیــزان گــذربــود

از ســـر بـــنـــه غـــرور کـــیـــایـــی و ســـروری

کــانــجــا بــه دســت واقــعـه بـیـنـی خـلـیـل‌وار

بــر هــم شــکــســتــه صــورت بــتــهـای آزری

فـــرق عــزیــز و پــهــلــوی نــازک نــهــاده تــن

مـسـکـیـن بـه خـشـت بـالـشـی و خـاک بستری

تــســلــیــم شـو گـر اهـل تـمـیـزی کـه عـارفـان

بـــردنــد گــنــج عــافــیــت از کــنــج صــابــری

پــیـش از مـن و تـو بـر رخ جـانـهـا کـشـیـده‌انـد

طــغــرای نــیــک‌بــخــتــی و نــیــل بــداخـتـری

آن را کــه طــوق مــقــبــلــی انــدر ازل خـدای

روزی نــکــرد چــون نــکــشــد غـل مـدبـری

زنــهــار پــنــد مــن پــدرانــه اسـت گـوش گـیـر

بـــیــگــانــگــی مــورز کــه در دیــن بــرادری

نــنــگ از فــقــیــر اشـعـث اغـبـر مـدار از آنـک

در وقــت مــرگ اشــعــث و در گــور اغــبــری

دامـن مـکـش ز صـحـبـت ایشان که در بهشت

دامــن‌کــشــان ســنـدس خـضـرنـد و عـبـقـری

روی زمــیــن بــه طــلــعـت ایـشـان مـنـورسـت

چـون آسـمـان بـه زهـره و خـورشـیـد و مـشتری

در بـــارگـــاه خـــاطـــر ســعــدی خــرام اگــر

خـــواهــی ز پــادشــاه ســخــن داد شــاعــری

گــه گــه خــیــال در سـرم آیـد کـه ایـن مـنـم

مــلــک عــجــم گـرفـتـه بـه تـیـغ سـخـنـنـوری

بــازم نــفــس فــرو رود از هــول اهــل فــضـل

بــا کــف مــوســوی چــه زنـد سـحـر سـامـری؟

شــرم آیــد از بــضــاعــت بــی‌قـیـمـتـم ولـیـک

در شــهــر آبــگــیــنــه فـروشـسـت و جـوهـری

سعدی